Πάνος Ιωαννίδης - In memoriam

Της αγάπης  

Όταν πεθαίνουν οι άνθρωποι 

παίρνουν μαζί τους ιστορίες, 

ευχές για αγάπες και ευχέλαια 

για τη ζωή που χάνουν.  

Μένουμε πίσω νηστικοί 

με ένα λευκό κρεμάμενο ζιβάγκο 

και στάζει από το δάκρυ μας 

ανθός ερήμου άνυδρος 

με άρωμα λεβάντας. 

Χτυπούν στα βλέφαρα 

καμπάνες της σιωπής, 

στάζει σιγή ο Αύγουστος,  

χωρίς αντίο 

μα μ' ένα καλωσόρισες 

στο πέτο τους κρεμάμε... 

Όλο πληθαίνουν τα κουμπώματα, 

όλο κοιτάμε τον ορίζοντα 

με την καρδιά γεμάτη. 

____________________________________________________________

Αντρέας Τιμοθέου

Ποιητής

28/08/2021, Νίκαια Προύσας

Πολυαγαπημένε μου Πέτρο,

Σήμερα ξαναδιάβασα όλη την αλληλογραφία μας. Μου είχες γράψει «Τα αισθήματα που αναπτύχθηκαν τόσο αυθόρμητα και πηγαία ανάμεσά μας μου δίνουν μεγάλη χαρά και γεφυρώνουν, όπως και τότε, στη σχέση μου με τον Μαχμούντ Ογκόρεν, φυλετικές, εθνικές, ιστορικές, θρησκευτικές και κάθε άλλου τύπου προκαταλήψεις, που τις θεωρώ σαν ρύπους μιας βεβαρυμένης, αναχρονιστικής, ανεπιθύμητης Ιστορίας».

Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο στεναχωριέμαι που δεν μπορώ να ταξιδεύω όπου θέλω, όποτε θέλω... εδώ, εκεί, στην Κύπρο και ακόμα και στον άλλο κόσμο, για να είμαι με τους αγαπημένους μου ανθρώπους όσο θέλω. Είσαι από τους φίλους που μου λείπουν καθημερινά και που δεν μπορώ να είμαι μαζί τους.

Αλλά το να ξέρω ότι έχω ανθρώπους δικούς μου στη Λευκωσία, ή κάπου άλλου στο σύμπαν, όπου δεν μπορεί να μας εμποδίζει ο κάθε ‘βρομομπαρμπαρός’, με κάνει να νιώθω πιο δυνατή. Όλοι αυτοί με τα αεροπλάνα τους, με τις ΑΟΖ τους, με τα σύνορα τους, με τις βίζες και με τις μίζες τους, δεν θα καταλάβουν ποτέ ένα πράγμα: την αγάπη και τη φιλιά ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που έτυχε να είναι στις διαφορετικές πλευρές των συνόρων (μάλιστα δύο εχθρικές) αλλά με πολλή αγάπη για τη ζωή, τα ζώα και τη λογοτεχνία.

Αγαπημένε μου Πέτρο, που μου συνόδεψες τόσα χρόνια, τόσο βαθιά,

Πολύ συχνά σκέφτομαι εκείνον το μικρό Πετράκο χωμένο στα βιβλία της Ροδού, να μεγαλώνει και να πετάει σε μακρινά μέρη, να επιστρέφει στο νησί του και να δημιουργήσει την οικογένεια Ντέβα… Και να γίνεται για πάντα μια πανοπλία για οξυδέρκεια, ευγένεια, ευαισθησία, έμπνευση, λογοτεχνία και χιούμορ. Σ’ ένα κατεχόμενο νησί, ένα μη κατεχόμενο μυαλό. Θα έρθει η μέρα που θα έρθω ελεύθερα να σε βρω, όπου κι να είσαι.

*Πέτρος είναι ο ήρωας του μυθιστορήματος του Πάνου Ιωαννίδη Κοάζινος.

____________________________________________________________

Lale Alatli

Μεταφράστρια

Μια πολύ όμορφη γυναίκα ξεφύτρωσε στο σπίτι με τις γύψινες κολώνες και τα γύψινα λιονταράκια, απέναντι ακριβώς από το δικό μου. Περπατά χωρίς να αγγίζει το έδαφος, λες και φορά ένα ζευγάρι αόρατες παντόφλες. Ένας πολύ όμορφος άντρας ξεφύτρωσε δίπλα από την πολύ όμορφη γυναίκα, περπατά χωρίς να αγγίζει το έδαφος κι αυτός. Κάθε φορά που σέρνω τα σκουπίδια έξω, αναστενάζω σε ψηλά ντεσιμπέλ, θα μπορούσε να ήμουν βραστήρας, ένας βραστήρας με σωματότυπο αχλαδιού. Χαζεύω την πολύ όμορφη γυναίκα και τον πολύ όμορφο άντρα να ακτινογραφούν ο ένας τον άλλο στο κέντρο του σαλονιού τους. Ένα κιτς φωτιστικό απλώνεται από πάνω τους, ένα τζάκι με τουβλάκια κοχλάζει στη γωνία, οι ανάσες τους - λογικά, μυρωδάτες - σκανδαλίζουν το παράθυρο. Κάποιες μέρες - όταν η πολύ όμορφη γυναίκα και ο πολύ όμορφος άντρας δεν αντιλαμβάνονται την παρουσία μου - αντικατοπτρίζομαι στο πεντακάθαρο γυαλί τους. Νιώθω τα πολύ όμορφα τους μπράτσα, τα πολύ όμορφα τους χέρια, τα πολύ όμορφα τους δάχτυλα να εισχωρούν - με πολύ όμορφη κάψα - μέσα μου. Θα μπορούσε να ήμουν βραστήρας. Ένας βραστήρας, με έξι μήνες εγγύηση ζωής. Έτσι όπως στέκομαι σύξυλη στο κρύο, γλείφοντας τ’ ανύπαρκτα χείλη μου κι αναδίδοντας ατμούς.

____________________________________________________________

Μαρία Α. Ιωάννου

Συγγραφέας

In the first year of the pandemic I think about death a lot. When the whole thing starts I email my friends to check up on them and one, a famous writer, tells me that he hopes something good will come out of this, that maybe there’s something to learn and that even if we don’t, even if we totally miss it, the thought comforts him. And I think I don’t know how he finds this hope, how he stays so positive in this mess. I spend the next year thinking about him often and how people must let him down again and again with their carelessness—so many of the people now like characters in a Fitzgerald novel: smashing things and creatures and then letting other people clean up their mess; I wonder if he, Fitzgerald, was kind to his friends when he was a famous writer—I  think about this a lot, in the first year of the pandemic, how much kindness matters, and how meaning matters, even if we can’t immediately see it.

For Panos, thank you for being so kind.

____________________________________________________________

Ioanna Mavrou

Writer

Θέλω να πω πολλά, μα δεν θα του άρεσε.

Είχα την ευλογία να τον γνωρίσω πριν τρία περίπου χρόνια, όταν ανέλαβα ‒νέα τότε στην οικογένεια της Αρμίδας‒ την επιμέλεια των θεατρικών του «Σιαμαίοι». Το άγχος μου μπροστά στο άκουσμα του ονόματος του σπουδαίου πεζογράφου έσβησε με την τόσο ζεστή του υποδοχή στη Βαλέστα. Από τότε είχα την τύχη να επιμεληθώ όλα τα μετέπειτα έργα του («Ονειρικά», «14 Διηγήματα», «Εν Παρενθέσει»), ενώ μου εμπιστεύτηκε άλλα δύο, τα οποία βρίσκονται υπό έκδοση. Μοναδική στιγμή για μένα και η τιμή που μου έκανε όταν μου εμπιστεύτηκε τον συντονισμό της εκδήλωσης για την παρουσίαση της συλλογής διηγημάτων του «Ονειρικά».

Πέρα απ’ την επαγγελματική μας συνεργασία, του οφείλω πολλά. Θυμάμαι τη χαρά του όταν του πρωτοείπα πως γράφω και η ίδια ποίηση και πεζογραφία! Ήταν απ’ τους πρώτους ανθρώπους στον οποίο εμπιστεύτηκα να διαβάσει κάτι δικό μου. Κι αυτός, με το πάντα ζεστό του χαμόγελο, με παρότρυνε να δημοσιεύσω, υποδεικνύοντάς μου πάντα και τα καλά μου στοιχεία αλλά και τις αδυναμίες μου. Δεν ξέρω αν θα τολμούσα να δημοσιεύσω χωρίς αυτόν…

Θα μου λείψουν οι δια ζώσης μας συζητήσεις στη Βαλέστα, η συχνή αλληλογραφία μας, η συνεργασία μας… Νιώθω ευλογημένη που υπήρξα συνεργάτης του, αναγνώστριά του, θαυμάστρια του έργου του, μα πιο πολύ φίλη του.

Εις το επανιδείν, κύριε Πάνο.

Οι στιγμές δεν χάνονται. Τις φυλακίζω για πάντα στην καρδιά μου.

____________________________________________________________

Σταυρούλα Μπίου

Ποιήτρια

Επιμελήτρια Λογοτεχνίας